Prowadząc działalność gospodarczą opodatkowaniu podlegają przychody należne, nawet jeśli nie zostały zapłacone. Jeżeli dłużnik nie ureguluje należności w terminie, to wierzyciel może skorzystać z tzw. ulgi na złe długi, w zakresie tej należności.
Ulga na złe długi w podatku PIT/CIT
Podstawa obliczenia podatku/podstawa opodatkowania u wierzyciela może być zmniejszona o zaliczaną do przychodów należnych wartość wierzytelności, która nie została uregulowana lub zbyta. Zmniejszenia dokonuje się w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym upłynęło 90 dni od dnia upływu terminu zapłaty określonego na fakturze (rachunku) lub w umowie.
Jeżeli podatnik poniósł stratę ze źródła, z którym związana jest transakcja handlowa, kwota straty może być zwiększona o zaliczaną do przychodów należnych wartość wierzytelności, która nie została uregulowana lub zbyta. Zwiększenia dokonuje się w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym upłynęło 90 dni od dnia upływu terminu zapłaty określonego na fakturze (rachunku) lub w umowie.
Ważne: Okres 90 dni liczy się począwszy od pierwszego dnia następującego po określonym na fakturze (rachunku) lub w umowie upływie terminu do uregulowania zobowiązania.
Uwaga: W przypadku, gdy po roku podatkowym, za który dokonano zmniejszenia podstawy obliczenia podatku/podstawy opodatkowania albo zwiększenia straty, wierzytelność zostanie uregulowana lub zbyta, podatnik obowiązany jest do zwiększeń/zmniejszeń, odpowiednio o wartość kwot uprzednio odliczonych albo doliczonych.
Warunki do zastosowania ulgi na złe długi
Ulgę stosuje się w przypadku, gdy spełnione są łącznie następujące warunki:
- dłużnik na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego dzień złożenia zeznania podatkowego nie jest w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji,
- od daty wystawienia faktury (rachunku) lub zawarcia umowy dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym została wystawiona faktura (rachunek) lub została zawarta umowa, a gdy rok kalendarzowy, w którym wystawiono fakturę (rachunek), jest inny niż rok kalendarzowy, w którym zawarto umowę – gdy nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku kalendarzowego późniejszej z tych czynności,
- transakcja handlowa zawarta jest w ramach działalności wierzyciela oraz działalności dłużnika, z których dochody podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Ważne: Przepisy o uldze na złe długi mogą być stosowane przez wierzyciela także w trakcie roku, na etapie ustalania zaliczek na podatek dochodowy.
Ulga na złe długi w podatku VAT
Podatnik może skorygować podstawę opodatkowania oraz podatek należny z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju, w przypadku wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona.
Uprawdopodobnienie nieściągalności wierzytelności w VAT
Nieściągalność wierzytelności uważa się za uprawdopodobnioną w przypadku, gdy wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 90 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze.
Warunki konieczne do spełnienia:
- na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej, w której dokonuje się korekty, wierzyciel jest podatnikiem zarejestrowanym jako podatnik VAT czynny,
- od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 3 lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona.
W przypadku dostawy towaru lub świadczenia usług dokonanych na rzecz podmiotu innego niż podatnik VAT czynny, korekta może zostać dokonana, jeżeli:
- wierzytelność została potwierdzona prawomocnym orzeczeniem sądu i skierowana na drogę postępowania egzekucyjnego,
- wierzytelność została wpisana do rejestru długów prowadzonego na poziomie krajowym,
- wobec dłużnika ogłoszono upadłość konsumencką.
Kiedy dokonujemy korekty VAT?
Korekta może nastąpić w rozliczeniu za okres, w którym nieściągalność wierzytelności uznaje się za uprawdopodobnioną, pod warunkiem że do dnia złożenia przez wierzyciela deklaracji podatkowej za ten okres wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie.
Uwaga: W przypadku, gdy po złożeniu deklaracji podatkowej, w której dokonano korekty, należność została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie, wierzyciel obowiązany jest do zwiększenia podstawy opodatkowania oraz kwoty podatku należnego w rozliczeniu za okres, w którym należność została uregulowana lub zbyta. W przypadku częściowego uregulowania należności, podstawę opodatkowania oraz kwotę podatku należnego zwiększa się w odniesieniu do tej części.
Wierzyciel informuje o korekcie właściwego dla niego naczelnika urzędu skarbowego w deklaracji podatkowej, w której dokonuje tej korekty.
Wskazówka: Dla przedsiębiorcy będącego wierzycielem ulga na złe długi nie jest obowiązkiem tylko prawem.
Podstawa prawna:
- art. 26i, art. 44 ust. 17 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2024 r., poz. 226)
- art. 18f, art. 25 ust. 19 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2023 r., poz. 2805)
- art. 89a ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz. U. z 2024 r., poz. 361)